Ura e Mesit, monumenti i kulturës që bashkon historinë dhe natyrën në Shkodër

E vendosur rreth 8 kilometra larg qytetit të Shkodrës, ndodhet një nga urat më të mëdha dhe më të bukura në vendin tonë. Ura u ndërtua në gjysmën e dytë të shekullit XVIII, në fshatin me të njëjtin emër, duke bashkuar qytetarët e Shkodrës me krahinat e Drishtit, luginën e Kirit dhe malësinë e Cukalit. Ura e Mesit, e ndërtuar nga Mehmet Pashë Bushati në vitin 1768, është ura më e madhe që ka mbetur nga periudha osmane në Shqipëri. Pamja nga lart e tregon të plotë këtë monument, i cili ndërthuret natyrshëm me peizazhin përreth.

Sipas të dhënave të Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore në Shkodër, Ura e Mesit është shpallur për herë të parë Monument Kulture i Kategorisë së Parë me vendim të Institutit të Shkencave, botuar në Gazetën Zyrtare me nr 95, në 16 tetor të vitit 1948. Më pas ka marrë të njëjtin status nga Rektorati i Universitetit Shtetëror të Tiranës në vitin 1963 dhe nga Ministria e Arsimit dhe Kulturës në vitin 1973.

Ndërtimi i urës ka kaluar në dy faza. Fazës së parë i përket harku kryesor me hapësirë dritë prej 21,5 metrash dhe katër harqe shtesë. Traseja e kësaj faze është shtruar me gurë pllake të vendosur këllëç, duke i dhënë harkut një tendencë në formë shkallareje. Më vonë, kur prurjet e mëdha përmbytnin pjesët e pjerrëta në hyrje dhe dalje të urës, lindi nevoja për zgjatjen e saj, duke shtuar katër harqe nga e majta dhe pesë nga e djathta.

Nga këndet anësore të urës spikat gjatësia prej 108 metrash dhe eleganca e 13 harqeve me përmasa të ndryshme. Struktura e ndërtuar me gurë të lëmuar dhe pllaka guri ka gjerësi 3,40 metra dhe ngrihet mbi lumin Kir me 13 harqe, ndër të cilët më i madhi në qendër ka një hapësirë dritë prej 21,5 metrash, të mbajtur nga brinjë dyfishe me gjerësi 1,08 metra. Për banorët e zonës, ura ka qenë gjithmonë më shumë se një ndërtim, ajo ka shërbyer si një arterie jetike që lidhte komunitete, zona dhe tregje, ndërsa nuk mungojnë dhe legjendat rreth saj.

Edhe pse është ruajtur stili fillestar i ndërtimit, shenjat e historisë mbi këtë urë janë më se të dukshme në shumëllojshmërinë e lartësive apo sipërfaqeve të harqeve të saj, të cilat u shtuan ndër shekuj për të përballuar prurjet e rrëmbyeshme të lumit Kir në dimër.  Këto elemente e bëjnë këtë një strukturë jo vetëm piktoreske, por edhe me vlerë për nga arkitektura. Të dhënat flasin për një urë të ndërtuar në vitin 1768 nga Mehmet Pashë Bushati, themeluesi i pashallëkut autonom të Shkodrës, i cili njihet gjithashtu për ndërtimin e Xhamisë së Plumbit dhe veprave të tjera publike që e kthyen qytetin në një qendër të rëndësishme politike dhe kulturore.

E gjithë sipërfaqja e monumentit është e ndërtuar me gurë dhe e shtruar me kalldrëm, ndërsa shtrihet magjishëm mbi lumë. Sipërfaqja e kalldrëmit të Urës së Mesit është një tjetër detaj që tërheq vëmendjen tek ky monument, i cili ruhet në gjendje të mirë dhe të fton ta vizitosh nga afër. Kalldrëmi i gurit është një dëshmi e gjallë e mjeshtërve që ngritën këtë vepër, e cila, megjithëse ndër shekuj është dashur të përforcohet, ka ruajtur më së miri strukturën e saj. Gurët e vendosur me mjeshtëri mbi urë kanë mbajtur mbi supe qerre, kuaj, tregtarë dhe pelegrinë, duke e kthyer atë në një arterie historike të Shkodrës.  

Vizitorët mbi Urën e Mesit janë të përditshëm, duke e bërë atë një nga monumentet më të frekuentuara të kulturës në Shkodër. Kalldrëmi i saj pret çdo ditë dhjetëra njerëz që e shkelin me kureshtje. Çdo hap mbi këtë urë është një udhëtim në kohë, ku historia osmane dhe trashëgimia kulturore shqiptare takohen me udhëtarë vendas e turistë nga jashtë. Edhe gjatë vizitës së Media Amfora, ura ishte plot me turistë që e përjetonin si atraksion kulturor. Ky fluks i vazhdueshëm e kthen urën në një pikë referimi të gjallë për kulturën dhe turizmin në Shkodër.

Pamja e ujërave të kthjellëta pranë Urës së Mesit në Shkodër është mbresëlënëse. Në çdo ditë të vitit, vizitorët shijojnë jo vetëm urën, por edhe gjithçka tjetër që ofron natyra e mrekullueshme e kësaj zone. Ujërat e qeta të lumit Kir që rrjedhin poshtë saj e kthejnë urën në një peizazh piktoresk. Ura e Mesit nuk është vetëm një dëshmi e historisë, por edhe një vend ku natyra dhe kultura bashkohen, duke e bërë atë një nga monumentet më të dashura dhe më të vizituara të Shqipërisë.   

Ura e Mesit mbetet një nga dëshmitë më të fuqishme të historisë dhe mjeshtërisë shqiptare, që ka sfiduar shekujt dhe ngjarjet. Sot, ajo vazhdon të jetë si një pikë takimi mes traditës, kulturës dhe turizmit, duke i dhënë Shkodrës një simbol të përhershëm identiteti.