Durrësi përkujton “babain e arkeologjisë”, në 100 vjetorin e lindjes së Vangjel Toçit

Qytetarët e Durrësit përkujtuan një javë më parë në ditën e lindjes personalitetin e shquar të kulturës në Durrës, Vangjel Toçin, që ja kushtoi jetën kontributit për arkeologjinë e qytetit bregdetar.

Më 12 tetor, në ditën e lindjes duket se institucionet hodhën një sy ndaj kontributit të jashtëzakonshëm të arkeologut Vangjel Toçi. Bashkia e Durrësit e nderoi atë me titullin “Qytetar Nderi”, duke ja dorëzuar titullin të birit të tij, Plarentit.

Vangjel Toçi e nisi kontributin për qytetin duke themeluar bibliotekën në vitin 1945, ku dhuroi 1000 libra dhe e drejtoi me sukses këtë institucion. Në vitin 1951 ai ngriti muzeun e parë arkeologjik të Durrësit dhe e drejtoi atë paralel me zbulimin e monumenteve madhështore të qytetit.

Në vitin 1966 ai zbuloi Amfiteatrin e Durrësit, një monument unikal në hapësirën shqiptare. Arkeologu Toçi ka udhëhequr të gjitha gërmimet arkeologjike në Durrës nga viti 1947, deri në vitin 1982.

Kontributi i tij për muzetë ka qenë i gjithanshëm, duke ngritur edhe Muzeun e Luftës, Muzeun Etnografik dhe Galerinë e Arteve në Durrës, si edhe muzetë historik në Kavajë e Shijak. Të pranishmit ndoqën dokumentarin kushtuar jetës së Vangjel Toçit, përgatitur nga gazetari, Gëzim Kabashi dhe telekronisti, Astrit Tahiri.

Në aktivitetin e moderuar nga gazetari Bashkim Hoxha, arkeologu Afrim Hoti prezantoi librin që i kushtohet figurës së Vangjel Toçit, libër i cili do të mund të lexohet edhe në mënyrë elektronike në faqen web të Muzeut Arkeologjik të Durrësit.  

Arkeologu Vangjel Toçi u lind më 11 tetor 1920 në qytetin e Elbasanit dhe ndërroi jetë më 29 janar të vitit 1999, në Durrës, në moshën 79 vjeçare. Vangjel Toçi mban firmën mbi zbulimet më madhështore të Durrësit, ndër to zbulimi i Amfiteatrit 1900-vjeçar, mozaikut të njohur me emrin “Bukuroshja e Durrësit”, termat (banjat) e periudhës romake në themelet e Teatrit Aleksandër Moisiu, mozaikun me kalë deti, si edhe zbulime të tjera.

Ai njihet edhe si “nuni i shqiptarëve”! Zbulimi prej tij i mbi 300 emrave ilirë në shtyllëzat funerale provoi praninë e elementit ilir në Durrës, emra me të cilët i janë vendosur mijëra shqiptarëve.

Në ceremoninë e organizuar në Teatrin “Aleksandër Moisiu” mori pjesë kryetarja e Bashkisë Durrës, Emirjana Sako, ministrja e kulturës, Elva Margariti, drejtori i Qendrës Muzeore të Durrësit Alban Ramohitaj, si edhe shumë personalitete të njohura të qytetit.

_______

*Foto në krye: Kryetarja e Bashkisë Durrës, Emirjana Sako, duke dorëzuar titullin “Qytetar Nderi” për arkeologun Vangjel Toçi, të birit, Plarentit. Foto: Amfora.al